Sư họ Hề quê ở Ninh Quốc, Tuyên Châu, xuất gia năm mười ba tuổi và thụ giới cụ túc năm 17 tuổi. Mặc dù tuổi còn nhỏ nhưng Sư đã nghiên cứu xem rất nhiều Ngữ lục và rất thích những lời dạy của các vị tôn túc như Vân Môn, Mục Châu. Nhân lúc đọc các thiền ngữ này Sư nảy sinh lòng thắc mắc vì sao ban đầu chỉ có một vị Tổ Bồ-đề Ðạt-ma mà sau lại phát sinh ra nhiều tông phái khác nhau. Nghe lời cha mẹ khuyên, Sư cất bước du phương.

Sư tham vấn rất nhiều vị Thiền sư danh tiếng đương thời như Thiền sư Minh Giáo Thiện Trình, Động Sơn Đạo Vi (Tông Tào Động), Hối Đường Tổ Tâm (Tông Lâm Tế)... nhưng đều không được cơ duyên khế hợp. Nhân dịp đến Thiền sư Lặc Ðàm Văn Chuẩn, Sư trổ tài hùng biện, Thiền sư Văn Chuẩn rất phục nhưng lại bảo rằng: "Ông chỉ thiếu một tiếng Ồ. Nếu chẳng được tiếng Ồ này thì khi nói chuyện trong phòng ta thì có Thiền, khi ra khỏi thì hết, khi thức tỉnh thì có thiền, vừa nằm ngủ liền hết. Nếu như thế thì làm sao đối địch được sinh tử?". Trước khi thị tịch, Thiền sư Văn Chuẩn khuyên Sư đến tham học với Thiền sư Viên Ngộ Khắc Cần mới có thể liễu ngộ sinh tử đại sự và bảo sư nghiên cứu kĩ Ðại tạng kinh.

Sau khi Thiền sư Văn Chuẩn thị tịch, sư đến nhờ thừa tướng Trương Thiên Giác và cũng đồng thời là cư sĩ Thiền Tông ngộ đạo đến làm bài minh trên tháp của Thiền sư Văn Chuẩn và cùng sư đến yết kiến Viên Ngộ. Niên hiêu Tuyên Hòa (1100-1126), sư đến Viên Ngộ nhập viện, Sư sớm chiều thưa thỉnh nhưng sau một năm Sư vẫn chưa sáng tỏ được việc khai ngộ. Một hôm, nhân lúc thăng tòa thuyết pháp, Viên Ngộ nhắc lại công án của Vân Môn: " Tăng hỏi Vân Môn: Thế nào là chỗ chư Phật xuất thân?. Vân Môn đáp: Ngọn Ðông sơn đi trên nước." Rồi khai thị trước chúng: " Nếu là Thiên Ninh thì không như thế. Nếu có người hỏi hế nào là chỗ chư Phật xuất thân chỉ nói với y rằng gió nhẹ từ phương Nam đến thì điện các sinh mát mẻ". Sư nghe câu này hoát nhiên tỉnh ngộ, trình bày sở đắc nhưng Viên Ngộ chưa hoàn toàn công nhận. Sư tự than là đạo lí của Viên Ngộ giống như con chó nhìn chảo mỡ nóng, liếm cũng không được mà bỏ thì không đành. Viên Ngộ nhắc lại giai thoại tham vấn của mình nơi Ngũ Tổ Pháp Diễn: " Ta hỏi: Câu có câu không như bìm nương cây, là thế nào? Ngũ Tổ bảo: Tả cũng tả chẳng thành, vẽ cũng vẽ chẳng được. Ta lại hỏi: Chợt gặp cây ngã bìm khô thì thế nào? Ngũ Tổ bảo: Theo nhau lại vậy" . Sư nhân nghe đây triệt ngộ , Viên Ngộ bèn đem các công án nan giải trong Thiền Tông ra trắc nghiệm sư đều đối đáp thông suốt không chút ngăn ngại. Viên Ngộ khen: Cảo chẳng phải một đời hai đời làm Thiện tri thức lại ( ý nói sư nhiều đời tu hành, tham học nên vừa sinh ra đã là bậc thượng căn pháp khí, sớm được liễu ngộ) và ấn khả cho sư, đồng thời ngài cũng trao cho sư bộ Lâm Tế Chính Tông ký do ngài soạn.

Không lâu sau, Thiền sư Viên Ngộ chia pháp tòa cho sư cùng thuyết pháp, tiếp dẫn đồ chúng đến tham học. Từ đó tùng lâm mỗi ngày càng hưng thịnh, danh tiếng của sư vang rộng khắp nơi, tới tận kinh đô. Trong số những người đến tham học, hỏi đạo với sư có cả hàng quan lại triều đình , học sĩ Nho Giáo đương thời.